LĨNH NGỘ

Một chàng khờ không dễ nhìn ra sự thật của thế gian nên đi tìm Thiền sư thỉnh giáo:

“Thưa Thiền sư, hãy nói con biết làm sao mới nhìn thấy sự thật của thế gian? Con vất vả bôn ba trên đường đời, sau cùng mới phát hiện con chỉ đi trong hiện tượng bên ngoài.

Khi con mê đắm với những lời lẽ ngọt ngào của cô ấy, quyết định cưới cô ấy làm vợ thì lại phát hiện cô ấy đang dùng lời lẽ tương tự hẹn hò với người khác.

Khi con tặng tất cả những gì con có cho một người qua đường quần áo lam lũ, buồn bã thì phát hiện anh ta chẳng hề muốn gì ở con.

Khi con xem người cười với con là bạn, người mắng con là kẻ thù thì lại phát hiện người đẩy con xuống vực chính là người đã cười với con.

Tại sao người yêu con lại không nói yêu con? Người thì ở bên con nhưng lòng dạ lại ở nơi nào khác? Sao kẻ yếu đuối bình thường luôn làm ra tuồng dũng cảm? Người nhờ vả con một chuyện rất nhỏ tại sao cứ phải tặng con một số tiền rất lớn... Những hiện tượng này quả thật khiến con rối trí. Xin Thiền sư cho con biết con phải phán đoán như thế nào đây?

Thiền sư nói: “Chàng trai trẻ, đôi khi những gì mắt ta nhìn thấy chưa chắc là sự thật, những gì nghe thấy bên tai là những âm thanh quấy nhiễu tâm trí. Vì vậy, kẻ rời xa con có lẽ là người thật lòng yêu con; người tặng con nhiều tiền có thể là người muốn lợi dụng con.

Khi một người tặng con hoa tươi, một người không tặng gì cả, đừng vội đoán định ai là người thân với con, ai là kẻ không thân.

Khi con trông thấy một người máu me đầm đìa nằm trên đất, một người đứng bên cạnh im lìm, đừng tùy tiện đoán định ai là người chết, ai là người sống.

Khi con nhìn thấy một người tóc đen và một người tóc bạc phơ đứng cùng nhau, đừng tùy tiện kết luận trong hai người ai già, ai trẻ.

Khi một người ăn nói lưu loát, giọng sang sảng; một người nói năng nhỏ nhẹ, giọng run rẩy, đừng đoán định mù quáng ai là kẻ yếu đuối, ai là người dũng cảm.

Khi con nhìn thấy một người khóc, một người cười lớn, đừng đoán ngay ai vui ai buồn.

Khi con đứng trên mặt hồ đóng băng, hoa tuyết lơ lửng vây quanh, đừng cho rằng ngày mai trời vẫn thế; hạnh phúc hôm nay có thể biến thành đau khổ ngày mai; những cái trong chốc lát có lẽ chính là cái vĩnh hằng...”

Chàng khờ nghe xong lời dạy của Thiền sư, lòng rộng mở thông suốt, vui vẻ nói: “Con hiểu rồi!”.     

Trước khi chưa thực sự lĩnh ngộ về thế giới vạn vật, đừng nói ‘con hiểu rồi””. Thiền sư nói tiếp.